| Objectnaam | IBM 1401 |
| Alternatieve naam | 'Het werkpaard van de Automatisering' (voor de Postcheque- en Girodienst). |
| Levensloop | Historische context: automatisering bij de PCGD Kenmerk van de verzorgingsstaat was dat het loon niet meer wekelijks in het loonzakje kwam, maar op een bankrekening. Grote groepen namen een girorekening bij de Postcheque- en Girodienst. Om aan die vraag te voldoen moest de PCGD wel over haar historisch opgebouwde aarzeling tegenover automatisering heen stappen. Men koos voor een aangepast oplossing met bewezen apparatuur, de relatief kleine IBM 1401. Het eerste exemplaar werd op proef in gebruik genomen op 7 maart 1962; uiteindelijk kwamen er 10 systemen in Den Haag te staan en 22 in het Arnhemse kantoor van de PCGD. Na het afdanken van deze machines werd in Arnhem ??n compleet systeem bewaard en in het kantoor opgesteld. |
| Ontwerper | IBM |
| Locatie ontwerp | USA |
| Opmerkingen | Het systeem bevindt zich nog in Arnhem, maar behoort als gevolg van privatisering en overnames nu tot het bedrijfshistorisch archief van de ING |
| Producent | IBM Duitsland |
| Locatie productie | Duitsland, Hechingen |
| Bouwjaar | 1962 |
| Aantal gebouwd | 0 |
| Aantal geimporteerd | ca. 50 |
| Techniek | Getransistoriseerde (tweede generatie) computer met ringkern werkgeheugen en vele randapparaten. |
| Bouwwijze | De CVE bestaat uit een grote metalen kast die is opgebouwd uit modules die uitklapbaar waren geconstrueerd. Is verder opgebouwd uit div. metalen, glas en kunststof. De div. overige randapparaten bestaan eveneens uit grote metalen kasten waarbij gebruik gemaakt is van div. zeer uiteenlopende materialen. |
| Vorm | IBM design met IBM blauw |
| Opmerkingen vorm | De printer IBM 1403 was snel en bijzonder. |
| Type | Computer mainframe |
| Gebruiker | PCGD |
| Functie | adminstratie van girorekeningen |
| Subtype | Model K4 |
| Aantal gebruikt | ca. 50 |
| Periode gebruik | ca. 1961-1973 |
| Regio gebruik | Arnhem / Den Haag |
| Handleiding | PCGD boek: "Handleiding voor Operateurs van de Electronische Administratie machine IBM 1401"(2x). Maart 1963. Aanwezig in het documentenbestand van Exciting ING te Arnhem (Intern reg.nr.: AB001). Formulier van de Internationale Bedrijfsmachine Maatschappij N.V.: Indeling geheugen voor de IBM 1401 (Programmablad en SPS programmablad). (Intern reg.nr.: A |
| Literatuur | Boekwerkje "Computer klassiekers (deel 3)" uit 2005. Daarin is gedetailleerde informatie beschreven over de IBM 1401. Geschreven door een Postbankoperateur IBM 1401. Overzicht van Capaciteitsgegevens van: IBM 1401 t.o.v. de P 1100 (Philips) en de IBM 370/168. (Intern reg.nr.: AB8152). |
| Informatie | Bedrijfshistorisch Archief ING |
| Expertise | Anno 2007: Er zijn nog diverse oud-(chief)operateurs beschikbaar die als zodanig aan deze machine hebben gewerkt. |
| Beoordeling | A |
| Motivatie | Het object is voor de Collectie Nederland Historische Computers onmisbaar vanwege schakelwaarde, ijkwaarde en symboolwaarde. Het is naar het zich laat aanzien ook onvervangbaar.* Schakelwaarde: Eerste IBM 1401 in Nederland, start automatisering bij de PCGD. IJkwaarde: Met vijftig exemplaren heeft de IBM een zeer belangrijke rol gespeeld in de vroege automatisering in Nederland. De IBM 1401 is waarschijnlijk de enige die bewaard is gebleven. De representatiewaarde van de andere exemplaren kan hieraan worden gerelateerd.* Symboolwaarde: Vanwege de betekenis van deze computer voor de PCGD en de relatie met politiek en samenleving.** |
| Collectie | Bedrijfshistorisch Archief ING |
| Opmerkingen beoordeling | Beoordeling met * is voorlopige beoordeling in afwachting van onderzoek naar uniciteit. ** In Afwachting van nadere disucssie over de symboolwaarde van het apparaat. |
| Fysieke status | Het systeem met randapparatuur is een aantal jaren geleden grondig schoongemaakt. De bekabeling van de CVE (IBM 1401) naar het net en de randapparatuur is doorgesneden. Twee zijpaneel ontbreken (links) van deze kast. Rechts ontbreekt ook een paneel. De schuimrubber bekleding aan de binnenzijde van enkele kasten zijn vergaan en daarom verwijderd. |
| Volledigheid | Van de oorspronkelijke configuratie, zoals gebruikt bij de PCGD, ontbreken 3x IBM 729-II magneetbandeenheden en de unit met de geheugenuitbreiding (IBM 1406). Ook is de originele bekabeling die tussen de componenten liep niet meer aanwezig. |
| Integriteit | Enkele adresknoppen van het console van de CVE (1401) zijn vervangen door handmatig aangepaste exemplaren. Deze zijn wel door IBM geleverd. |
| Behoud | Statisch |
| Software | Onbekend |
| Contactgegevens | Annette Beentjes, conservator bedrijfshistorisch.archief.ing@ing.nl Bijlmerplein 888 1102 MG Amsterdam tel: 020-57 67 325 |
| Credits foto | Bedrijfshistorisch Archief ING |
| Terrein | adgev |
| Foto's |
 |